De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens werd deze week 70. Tijd voor een feestje? Zeker. Maar ook een moment om eens goed te kijken naar de rechten die niet in de UVRM staan genoemd.
De UVRM is zonder enige twijfel de belangrijkste en krachtigste afspraak die mensen met elkaar hebben gemaakt om idealen als gelijkheid, vrijheid, vrede en rechtvaardigheid na te streven. Op 10 december 1948 namen de leden van de Verenigde Naties de verklaring aan, zonder tegenstemmen, maar met acht onthoudingen (waaronder de Sovjet-Unie, Saudi-Arabië en Zuid-Afrika).
De UVRM bestaat uit een preambule, die uiteenzet wat de overwegingen zijn geweest om tot de verklaring te komen, gevolgd door de 30 artikelen van de verklaring. Hieronder staan de artikelen in samengevatte vorm (bron: Amnesty International).
- Iedereen wordt vrij en met gelijke rechten geboren.
- De mensenrechten gelden voor wie je maar bent, waar je ook bent.
- Je hebt recht op leven, vrijheid en veiligheid.
- Slavernij is verboden.
- Martelen is verboden.
- Je hebt het recht op erkenning voor de wet.
- De wet is voor iedereen gelijk.
- Als je onrecht is aangedaan, moet je rechtsbescherming krijgen.
- Je mag niet zomaar worden opgesloten, of het land uitgezet.
- Je hebt recht op een eerlijke en openbare rechtszaak met een onafhankelijke rechter.
- Je bent onschuldig tot het tegendeel is bewezen.
- Je hebt recht op privacy en op bescherming van je goede naam.
- Je mag je vrij verplaatsen in je eigen land. Je mag ieder land (ook je eigen) verlaten.
- Als je mensenrechten bedreigd worden, mag je in een ander land asiel vragen.
- Je hebt recht op een nationaliteit.
- Je mag trouwen met wie je wilt en een gezin stichten.
- Je hebt recht op bezit, dat mag niemand zomaar van je afnemen.
- Je mag je eigen godsdienst of overtuiging kiezen en daarnaar leven.
- Je mag uitkomen voor je mening en je mag overal informatie vandaan halen.
- Je mag een vereniging oprichten, niemand mag je dwingen ergens lid van te worden.
- Iedereen mag meedoen aan verkiezingen en zich verkiesbaar stellen.
- Je hebt recht op maatschappelijke zekerheid.
- Je hebt recht op werk naar keuze, met een eerlijk loon. Vakbonden zijn vrij.
- Je hebt recht op rust, vrije tijd en betaalde vakantie.
- Je hebt recht op voldoende inkomen, zo nodig moet de staat voor je zorgen.
- Je hebt recht op onderwijs.
- Je hebt recht om te genieten van kunst en cultuur. Cultuur moet worden beschermd.
- Alle regeringen moeten ervoor zorgen dat de mensenrechten worden nageleefd.
- De wetten en de democratie moeten de mensenrechten beschermen.
- Niets van het bovenstaande mag misbruikt worden om de mensenrechten teniet te doen.
Wat zijn de problemen van deze tijd die niet voldoende door de verklaring worden gedekt?
De UVRM is opgesteld in 1948. De wereld zinderde nog na van de zojuist beëindigde tweede wereldoorlog, de daaraan voorafgaande depressie en – voor velen toen ook nog vers in het geheugen – de eerste wereldoorlog. Er heerste een sterk Nieuwe Wereld optimisme, een “dit nooit meer” gevoel.
Inmiddels is het 2018, hebben we internet, nepnieuws, kunstmatige intelligentie, wob-verzoeken die compleet dichtgelakte teksten genereren, Big Farma, Big Food, Big Data, Big Oil, Big Tobacco en Big Chemicals die minimaal de schijn wekken er meer voor hun aandeelhouders te zijn dan voor de gezondheid en het welzijn van mensen, dieren en de natuur, een klimaatcrisis in volle ontwikkeling, proxi-oorlogen, drone-bommenwerpers, door het bedrijfsleven gefinancierde verkiezingscampagnes, cyberwar, plastic soup, fijnstof en een ecologische crisis in wording door verlies van biodiversiteit en klimaatverandering-gedreven migratie van soorten.
Daarom is het hoog tijd de 30 artikelen van de huidige Verklaring aan te vullen met een elftal nieuwe artikelen die de problemen en behoeften van deze tijd weerspiegelen.
31. Recht op een schone aarde
Alle wettelijke voorschriften ten spijt, die zouden moeten zorgen voor naleving van het principe dat iedereen zijn eigen rommel opruimt, wordt de Aarde steeds meer vervuild door uitstoot, lozing en dumping van afvalstoffen, en het gebruik van landbouwgif, antibiotica, medicijnen en hormonen in voedselproductie.
Ieder mens heeft recht op een schone Aarde en derhalve de plicht zijn eigen rommel op te ruimen.
32. Recht op behoud van biologische diversiteit
De biologische diversiteit neemt met een schrikbarend tempo af. Als mens zijn wij voor ons voortbestaan, voor onze voedselvoorziening en voor onze gezondheid en ons welzijn afhankelijk van een gezond en goed functionerend ecologisch systeem waarvan wij deel uitmaken.
Ieder mens heeft recht op een rijke biologische diversiteit en de plicht eraan bij te dragen deze diversiteit te beschermen en te bevorderen.
33. Recht op eerlijke informatie van overheden
Overheden – ook van landen met een democratisch bestuurssysteem zoals parlementaire democratieën – zijn in toenemende mate niet transparant over hun beleid, motieven, belangen en handelingen waar ze dat volgens hun wetten wel zouden moeten zijn. Overheden zijn in dienst van hun bevolking en moeten deze dienstverlening in maximale openheid uitvoeren.
Ieder mens heeft recht op een eerlijke en transparante overheid.
34. Recht op eerlijke informatie over bedrijven, hun werkwijzen en hun producten
Bedrijven zijn in veel landen wettelijk verplicht informatie te verstrekken over hun werkwijzen en producten, maar de praktijk is dat ze er alles aan doen om deze informatie ondoorzichtig, ontoegankelijk en onvolledig te verstrekken.
Ieder mens heeft het recht bij elke transactie op een gemakkelijke wijze te weten te komen wat hij precies koopt en van wie en op elke wijze dit product tot stand is gekomen.
35. Recht op gezonde voeding
Wat via de voedingsproducenten in supermarkten en andere verkooppunten wordt aangeboden verdient in veel gevallen niet de naam ‘voeding’ maar moet worden gekwalificeerd als ‘vulling’, ‘ziekteverwekker’ en ‘addictogeen’ (een middel dat gericht is op het teweegbrengen van een verslaving). Het overgrote deel van de voedingsproducenten heeft niet als doel gezonde voeding op de markt te brengen, maar producten die hun winst maximaliseren. Het toevoegen van verslavende stoffen, met name maar niet uitsluitend suikers, heeft uitsluitend tot doel met minimale productiekosten maximale omzetten te genereren. Bestaande wetten schieten vrijwel volledig te kort in het beteugelen van deze ziekmakende praktijken.
Ieder mens heeft recht op gezonde voeding, wat tevens inhoudt dat ongezonde voeding die ontworpen is om met verborgen verleiders mensen verslaafd te maken moet worden uitgebannen.
36. Recht op een bestaan vrij van uitbuiting
Uitbuiting is zo oud als de mensheid en vindt op talloze manieren en niveaus plaats. In alle gevallen is er sprake van een uitbuitende partij die de macht heeft vergaard die hem in staat stelt andere mensen uit te buiten en dit in praktijk brengt. Uitbuiting vindt plaats bij transacties waarbij de uitgebuite persoon (veel) meer arbeid, goederen of geld levert aan de uitbuitende partij dan eerlijk is en wat alleen mogelijk wordt gemaakt door de verworven machtsverhouding tussen de uitbuitende partij en de uitgebuite partij.
Ieder mens heeft recht op eerlijke transacties vrij van uitbuiting.
37. Recht op een vreedzame wereld waar geen oorlogen worden uitgelokt om financieel gewin
Sinds de tweede wereldoorlog is er officieel geen wereldoorlog meer geweest. Maar in kleinere oorlogen en ook in gewelddadigheden die niet als ‘oorlog’ zijn gedefinieerd, zijn sindsdien wel tientallen miljoenen mensen omgekomen door militair geweld. De meeste van deze gewelddadigheden worden willens en wetens uitgelokt om financieel gewin. Hetzij omwille van het verwerven van macht over een gebied met bodemrijkdommen (meestal olie), hetzij om na omverwerping van een bestaande regering en overname van de macht het veroverde land en zijn volkeren te kunnen uitbuiten, hetzij om geproduceerd wapentuig te kunnen opmaken zodat er weer nieuw wapentuig kan worden geproduceerd en verkocht. Deze oorlogen worden door de politici van de landen die eraan deelnemen en de landen die hen politieke, militaire of anderssoortige steun verlenen, ‘verkocht’ als ‘noodzakelijk’ om ‘uitgebuite of onderdrukte bevolkingen te bevrijden’, ‘democratische systemen in te stellen’, ‘dreigende aanvallen met massavernietigingswapens te voorkomen’ etc. Terwijl keer op keer, vaak jaren later, blijkt dat de werkelijke motieven macht en geld waren.
Ieder mens heeft recht op een wereld waarin oorlogen niet worden begonnen ten behoeve van financieel gewin van enkele grote bedrijven.
38. Recht op een overheid die strikt onafhankelijk van het bedrijfsleven opereert
In toenemende mate zijn politieke systemen in zogenaamd democratische landen verziekt doordat politici, politieke partijen en hun verkiezingscampagnes op zo’n grote schaal worden gefinancierd door bedrijven, dat er ‘deep states’ worden gecreëerd, waarbij de feitelijke macht in handen is van bedrijven, en de politici als trekpoppen fungeren voor de bühne. Deze vorm van grootschalige politieke corruptie is in verschillende stadia doorgedrongen in zogenaamde ‘beschaafde democratieën’.
Ieder mens heeft recht op een volkomen corruptievrije overheid die geen relaties van corrumperende aard onderhoudt met het bedrijfsleven.
39. Recht op vrijwaring van manipulatie
Zowel politici, lobbyisten als marketeers maken gebruik van psychologische kennis om geavanceerde manipulatietechnieken toe te passen, die veelal op een onderbewust niveau inspelen op het opwekken van angsten en ongezonde begeertes, met als doel kiezers of consumenten te bewegen tot keuzes of aankopen. Deze technieken maken gebruik van inmiddels bekende zwaktes in onze emotionele en psychische systemen. Wanneer deze technieken het niveau van open aanprijzing en verifieerbare argumentatie verlaten en overgaan tot manipulatie wordt de kiezer of consument op een oneigenlijke en oneerlijke wijze misleid.
Ieder men heeft het recht niet te worden gemanipuleerd met verborgen ver- en misleidingstechnieken door mensen en instanties waar hij van afhankelijk is.
40. Recht op onafhankelijke journalistieke berichtgeving
Vrijwel alle grote mediabedrijven zijn in handen van grote particuliere bedrijven die geen belang hebben bij onafhankelijke, kritische journalistiek, maar voor wie de media instrumenten zijn om hun commerciële doelen na te streven. Hierdoor zijn er overal op de wereld mediabedrijven die pretenderen onafhankelijke journalistiek te bedrijven, maar in feite in het geheim spreekbuizen zijn van oligarchen. Aangezien dezelfde oligarchen ook in veel gevallen de politieke macht in handen hebben, zijn deze media ook de propagandakanalen geworden van de trekpop-politici om het beleid te verkopen dat door de oligarchen, die aan de touwtjes trekken, nodig wordt geacht voor verdere vermeerdering van hun macht en welvaart.
Ieder mens heeft recht op onafhankelijke journalistieke berichtgeving door mediabedrijven waarvan de eigenaren geen andere agenda hebben dan het willen uitgeven van onafhankelijke journalistieke producten.
41. Recht op een vrij internet
Toen Tim Berners-Lee begin jaren ’90 zijn plannen voor een World Wide Web ontwikkelde en uitwerkte, had hij een internet voor ogen dat zou zorgen voor een vrije uitwisseling van ideeën. In een interview in 2014 voor Techtimes.com maakte Berners-Lee nog maar eens duidelijk dat het internet een fundamenteel mensenrecht is, en het beschermd moet worden tegen politieke en commerciële interferentie. Als we kijken waar dat inmiddels op is uitgedraaid, met de dominantie van Big Data, Silicon Valley reuzen als Google, Apple, Amazon en Facebook, de totale verweving met manipulatieve marketing, de surveillance-praktijken van geheime diensten en overheden, de privacy-issues, de cyber warfare, cyber security, cyber crime via het dark web en toenemende pogingen van overheden om internetvrijheden in te perken en het internet te reguleren, dan lijkt er weinig te zijn terechtgekomen van de idealen van de founding father. Toch heeft internet ook ongelooflijk veel tot stand gebracht wat zonder internet niet mogelijk zou zijn geweest.
Ieder mens heeft recht op een vrij internet, zonder politieke en commerciële inmenging.
(211 keer bekeken)